top of page

Đồng Cảm Là Gì? Cách Ứng Dụng Hiệu Quả Trong Doanh Nghiệp Hiện Đại

Trong bối cảnh doanh nghiệp liên tục thay đổi và cạnh tranh ngày càng cao, việc xây dựng một môi trường làm việc an toàn, hỗ trợ và lành mạnh đang trở thành ưu tiên hàng đầu của các tổ chức. Một trong những năng lực tạo ra sự khác biệt lớn trong quản trị con người chính là đồng cảm (sympathy).


Đồng Cảm Là Gì? 

Đồng cảm (sympathy) là khả năng nhận ra nỗi buồn, căng thẳng hoặc khó khăn của người khác và thể hiện sự quan tâm, thương xót hoặc chia sẻ với họ. Sympathy không yêu cầu phải “cảm thấy giống họ”, mà chủ yếu là sự thấu hiểu mang tính chia sẻ từ một khoảng cách cảm xúc an toàn.

Sự Đồng Cảm Trong Doanh Nghiệp Hiện Đại
Sự Đồng Cảm Trong Doanh Nghiệp Hiện Đại

Đồng Cảm Quan Trọng Như Thế Nào Trong Bối Cảnh Doanh Nghiệp Hiện Đại?


Trong doanh nghiệp, đặc biệt ở vai trò lãnh đạo, đồng cảm là kỹ năng thiết yếu giúp hiểu nhu cầu và cảm xúc của nhân viên. Khi lãnh đạo thể hiện sự đồng cảm đúng cách, họ đưa ra quyết định phù hợp hơn và tạo ra môi trường làm việc tích cực, nơi nhân viên cảm thấy được lắng nghe, tôn trọng và có động lực đóng góp.


Một nghiên cứu của Catalyst trên 889 nhân viên cho thấy lãnh đạo có sự đồng cảm tạo ra tác động tích cực rõ rệt:

  • Đổi mới sáng tạo: 61% nhân viên dưới sự dẫn dắt của lãnh đạo đồng cảm cho biết họ sáng tạo hơn.

  • Gắn bó công việc: 76% nhân viên cảm nhận được sự đồng cảm từ lãnh đạo cho biết họ gắn bó hơn.

  • Tính hòa nhập: 50% nhân viên có lãnh đạo đồng cảm đánh giá nơi làm việc mang tính hòa nhập.

  • Cân bằng công việc – cuộc sống: 86% nhân viên có lãnh đạo đồng cảm cảm thấy họ quản lý tốt giữa công việc và đời sống cá nhân.


Vấn Đề Thường Gặp Khi Thể Hiện Sự Đồng Cảm

Thể hiện sự đồng cảm là điều ai cũng mong muốn khi giao tiếp, nhưng nếu không được thực hiện đúng cách, nó có thể tạo ra hiệu ứng ngược. Thay vì giúp người đối diện cảm thấy được thấu hiểu, họ có thể cảm thấy bị xem nhẹ, bị đánh giá hoặc thậm chí chịu thêm áp lực cảm xúc.


Trên thực tế, sự đồng cảm sai cách có thể rơi vào ba trường hợp:

  • Đồng cảm quá ít: người nhận có thể cảm thấy bị bỏ rơi, như thể hoàn cảnh của họ không quan trọng hoặc không được ghi nhận.

  • Đồng cảm quá nhiều: dễ khiến người khác cảm thấy bị thương hại hoặc bị đặt vào vị thế yếu hơn, từ đó tạo cảm giác khó chịu hoặc mất tự chủ.

  • Đồng cảm không đúng ngữ cảnh: phản hồi thiếu tinh tế, không phù hợp thời điểm, dẫn đến cảm giác gượng gạo hoặc không chân thật.

Đồng Cảm Quá Ít – Hoặc Quá Nhiều – Đều Có Thể Khiến Nhân Viên Mệt Mỏi
Đồng Cảm Quá Ít – Hoặc Quá Nhiều – Đều Có Thể Khiến Nhân Viên Mệt Mỏi

Làm Thế Nào Để Thể Hiện Sự Đồng Cảm Hiệu Quả?

Đồng cảm chỉ thật sự mang lại giá trị khi được thể hiện đúng thời điểm và đúng cách.


Khi nào nên thể hiện sự đồng cảm?

Đồng cảm đặc biệt hữu ích trong những tình huống bạn cần bày tỏ sự quan tâm nhưng đồng thời phải giữ vững ranh giới cảm xúc để bảo đảm tính chuyên nghiệp. Chẳng hạn như:

  • Xử lý các vấn đề mang tính nhạy cảm hoặc quá cá nhân

  • Tránh “đi quá sâu” vào cảm xúc của người khác

  • Giữ vững sự khách quan để đưa ra quyết định hoặc hành động phù hợp


Công cụ giúp thể hiện sự đồng cảm đúng cách

"Ring Theory"— một mô hình do nhà tâm lý học Susan Silk và mediator Barry Goodman phát triển nhằm hướng dẫn cách phản hồi trong các tình huống căng thẳng, mất mát hoặc khó khăn.

Cách áp dụng:

Bước 1: Hình dung các vòng tròn đồng tâm

  • Tưởng tượng 3 vòng tròn cùng tâm như “sóng nước”

Bước 2: Xác định ai đang ở vị trí nào trong vòng tròn

  • Vòng trong cùng: Là người chịu tác động trực tiếp bởi biến cố/vấn đề

  • Vòng kế: Người thân/bạn rất gần của họ

  • Vòng ngoài nữa: Những người “biết chuyện nhưng không ở tâm điểm”.

Bước 3: Xác định bạn đang ở vòng nào

  • Tự hỏi:

    • “Mức độ ảnh hưởng của chuyện này lên mình là bao nhiêu?”

    • “Mình có phải người đang đau nhất trong câu chuyện này không?”

Bước 4: Áp dụng nguyên tắc “Comfort in. Dump out”

  • "Comfort in" — Hỗ trợ hướng vào người đang chịu ảnh hưởng lớn nhất

    Với người ở vòng trong (người đang chịu tổn thương hoặc áp lực trực tiếp), cần:

    • Lắng nghe một cách chân thành

    • Cung cấp sự hỗ trợ thực tế (ví dụ: linh hoạt lịch làm việc, giảm tải nhiệm vụ)

    • Đưa ra lời động viên phù hợp, không phóng đại, không thương hại

    • Giữ sự bình tĩnh và ổn định, để họ cảm thấy an toàn


  • "Dump out" — Trút cảm xúc ra ngoài với những người ít bị ảnh hưởng hơn

    Với những người ở vòng ngoài hơn, nơi mức độ ảnh hưởng thấp hơn, bạn có thể:

    • Chia sẻ cảm xúc cá nhân nếu cần

    • Tìm sự hỗ trợ từ HR, đồng nghiệp tin cậy hoặc mentor

    • Giải tỏa căng thẳng để giữ sự ổn định khi quay lại hỗ trợ người ở vòng trongòn.

Mô hình "Ring Theory" hỗ trợ đồng cảm đúng cách
Mô hình "Ring Theory" hỗ trợ đồng cảm đúng cách

Tình huống thực tế


Bối cảnh: A là nhân viên chủ chốt đang phụ trách phần việc quan trọng của dự án sắp bàn giao. Đúng lúc này, mẹ A bất ngờ nhập viện vì bệnh nặng. A chịu áp lực tinh thần lớn và xin nghỉ vài ngày để chăm sóc gia đình. Trong khi đó, dự án của công ty đang đến hạn gấp, cần hoàn thành để kịp gửi cho khách hàng. Điều này đặt leader vào tình huống căng thẳng: A cần thời gian cho gia đình, còn leader phải duy trì tiến độ.

Bước

Hành động phù hợp từ phía lãnh đạo

1. Hình dung các vòng tròn đồng tâm

Nhận thức rõ rằng trong một tình huống, mỗi người chịu ảnh hưởng ở mức độ khác nhau.

2. Xác định ai đang ở vị trí nào trong vòng tròn

Xác định đúng:

  • Vòng trong: Lan – chịu tác động trực tiếp

  • Vòng ngoài: đồng nghiệp, cấp trên trong công ty

3. Xác định bạn đang ở vòng nào

Leader thuộc vòng ngoài, vì bản thân không chịu tác động cảm xúc trực tiếp lớn như Lan. 

Điều này đồng nghĩa leader phải giữ bình tĩnh, không để áp lực công việc đổ sang A – người đang chịu tổn thương lớn nhất.

  1. Áp dụng nguyên tắc “Comfort in, Dump out”

Comfort in: Leader nên gửi sự hỗ trợ vào “vòng trong” cho A.

 Hành động phù hợp:

 • Lắng nghe ngắn gọn, không chất vấn

 • Công nhận cảm xúc của A (“Mình hiểu thời điểm này rất khó khăn với bạn…”)

 • Cho phép A nghỉ linh hoạt trong khả năng

 • Điều phối lại workload để giảm áp lực cho A


 Dump out: Leader nên chuyển phần căng thẳng ra “vòng ngoài”.

 Hành động phù hợp:

 • Trao đổi khó khăn về tiến độ với cấp trên

 • Nhờ HR hoặc đồng nghiệp hỗ trợ xử lý workload

 • Chia sẻ cảm xúc khó xử với người cùng cấp


Câu hỏi thường gặp (FAQs)

Vì sao mức độ đồng cảm của mỗi người lại khác nhau?

Mức độ đồng cảm thay đổi tùy theo hoàn cảnh và đối tượng.

Ví dụ: chúng ta xu hướng đồng cảm nhiều hơn với những người gần gũi về mặt địa lý (spatial proximity) và những người giống mình về đặc điểm, giá trị hoặc trải nghiệm (social proximity).

Đồng cảm và thấu cảm có giống nhau không ?

Cả hai đều liên quan đến sự quan tâm, nhưng không hề giống nhau. Đồng cảm (sympathy) là cảm giác thương xót hay buồn thay cho họ, còn thấu cảm (empathy) là khả năng thấu hiểu suy nghĩ và cảm xúc của người khác.

Có phải đồng cảm càng nhiều càng tốt?

Đồng cảm là điều tốt, nhưng nếu thể hiện không đúng cách, nó có thể gây tác dụng ngược và khiến người nhận cảm thấy áp lực hoặc bị xem nhẹ. Vì vậy, đồng cảm không chỉ cần thiết, mà còn phải được thể hiện đúng lúc và đúng cách.


Kết luận

Sự đồng cảm giúp bạn thể hiện sự quan tâm một cách tinh tế mà không bị cuốn vào cảm xúc tiêu cực của người đối diện — điều đặc biệt quan trọng trong môi trường làm việc nơi lãnh đạo cần vừa đồng hành vừa giữ được sự sáng suốt.


Nguồn tham khảo


bottom of page