top of page

Tại sao “Skill Decay” là chi phí tiềm ẩn cho doanh nghiệp?

Theo Future of Jobs Report 2023 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, 44% kỹ năng hiện tại của người lao động sẽ thay đổi trong vòng 5 năm tới  (WEF, 2023). Điều này đặt ra áp lực lớn cho doanh nghiệp: hoặc reskilling (tái đào tạo), upskilling (nâng cao kỹ năng) trên diện rộng, hoặc đối mặt với nguy cơ tụt hậu.


Tuy nhiên, một nghiên cứu của Harvard Business Review (2017) chỉ ra rằng nhân viên có thể quên hơn 80% kiến thức từ đào tạo truyền thống chỉ sau 90 ngày nếu không được ứng dụng hoặc ôn luyện thường xuyên (HBR, 2017). Điều đó chứng minh rằng, dù đào tạo là cần thiết, kỹ năng vẫn có nguy cơ phai mờ theo thời gian. Hiện tượng này gọi là suy giảm kỹ năng (skill decay). 


“Skill Decay” (Suy giảm kỹ năng) là gì?

Theo Arthur et al., 1998, “skill decay” là quá trình mất dần sự thành thạo và hiệu quả khi kỹ năng không được thực hành hoặc củng cố thường xuyên.

  • Ví dụ hằng ngày: Học một ngôn ngữ mới. Nếu không luyện tập liên tục, từ vựng và ngữ pháp sẽ dần bị quên, dẫn đến khó khăn trong giao tiếp.

  • Ví dụ trong công việc: Nhân viên được đào tạo kỹ năng xử lý phần mềm, nhưng nếu không áp dụng thường xuyên, họ sẽ nhanh chóng quên thao tác hoặc làm việc kém hiệu quả.

“ Skill Decay” - Chi Phí Tiềm Ẩn Cho Doanh Nghiệp
“ Skill Decay” - Chi Phí Tiềm Ẩn Cho Doanh Nghiệp

Tác động của Skill Decay đến tổ chức – “Chi phí tiềm ẩn”

Vì sao gọi là chi phí tiềm ẩn?

Skill decay thường diễn ra âm thầm và chỉ biểu hiện khi hiệu suất công việc sụt giảm. Doanh nghiệp tưởng rằng đầu tư đào tạo mang lại hiệu quả, nhưng thực tế nhưng thực chất nhiều giá trị , từ năng suất, sự tự tin của nhân viên đến ROI đào tạo,  đang hao hụt từng ngày.

Một số chi phí tiềm ẩn thường gặp?

“Skill decay” gây thiệt hại cho doanh nghiệp thông qua một số chi phí tiềm ẩn (Romero, 2025) 

  • Khoảng trống kỹ năng chưa được lấp đầy: Nhân viên thiếu kỹ năng cần thiết để đáp ứng nhu cầu kinh doanh thay đổi liên tục.

  • Sự tự tin thấp: Nhân viên dễ mắc lỗi hoặc ngần ngại khi phải xử lý công việc họ đã quên kỹ năng.

  • Sự thiếu gắn kết với mục tiêu doanh nghiệp: Khi đào tạo không liên hệ trực tiếp với chiến lược, nỗ lực học tập trở nên lãng phí.

Hệ quả lâu dài

Những chi phí tiềm ẩn này tích tụ theo thời gian, có thể dẫn đến:

  • Giảm năng suất tổng thể.

  • Giảm sự gắn kết và hài lòng của nhân viên.

  • Giảm mạnh ROI (tỷ suất hoàn vốn đào tạo)


Các yếu tố thúc đẩy Skill Decay trong doanh nghiệp

Ngoài các khác biệt cá nhân, nhiều yếu tố ngoại cảnh cũng tác động đến sự suy giảm kỹ năng đã được đào tạo (Arthur et al., 1998), ví dụ:

Khoảng thời gian không sử dụng (Retention interval)

Kỹ năng không được áp dụng càng lâu thì khả năng quên càng cao. Theo đường cong suy giảm, sự sụt giảm mạnh diễn ra ngay sau học, sau đó chậm lại theo thời gian (xem biểu đồ mô tả bên dưới).

Biểu đồ mô tả sự suy giảm kỹ năng theo thời gian. 
Biểu đồ mô tả sự suy giảm kỹ năng theo thời gian. 

Loại kỹ năng (Type of skill)

Kỹ năng thể chất, lặp lại (vận hành máy móc) thường giữ lâu hơn.

Kỹ năng nhận thức, giải quyết vấn đề dễ phai mờ nếu không thực hành.

Điều kiện gợi nhớ (Retrieval conditions)

Kỹ năng rèn trong bối cảnh gần với công việc thực tế được lưu giữ tốt hơn so với huấn luyện trừu tượng. Tần suất thực hành cũng là yếu tố quyết định.

Học quá mức (Overlearning)

Nếu đào tạo lặp đi lặp lại quá nhiều mà thiếu sự đa dạng, kỹ năng trở nên rập khuôn, kém linh hoạt và dễ phai mờ khi tình huống thực tế thay đổi.


Làm thế nào để giảm thiểu Skill Decay?

Training ngắt quãng (Refresher Training – RI)

“Refresher Training” là các buổi đào tạo ngắn, tập trung vào mục tiêu rõ ràng, giúp nhân viên “hâm nóng” kỹ năng, đặc biệt hữu ích cho những nhiệm vụ hiếm khi gặp trong công việc hằng ngày. Nghiên cứu của Kluge & Frank (2014) cho thấy nhiều dạng refresher (thực hành, kiểm tra gợi nhớ, diễn tập biểu tượng) đều giúp giảm suy giảm kỹ năng trong các nhiệm vụ điều khiển quy trình phức tạp. 


Để thực hiện “Refresher Training”, doanh nghiệp hãy: 

  • Tổ chức buổi ngắn, định kỳ (15–30 phút): Thay vì đào tạo nguyên ngày, hãy chia nhỏ thành các buổi “refresh” nhanh, tổ chức theo lịch cố định (ví dụ: 1 lần/tháng hoặc 1 lần/quý) để duy trì kỹ năng mà không gây gián đoạn công việc.

  • Đa dạng hình thức refresher: Kết hợp nhiều phương pháp khác nhau để giữ sự hứng thú và tăng hiệu quả, chẳng hạn như:

    • Thực hành nhanh trên mô hình hoặc thiết bị.

    • Hoàn thành quiz gợi nhớ 

    • Diễn tập mô phỏng bằng cách nhập vai xử lý các tình huống thực tế.

  • Gắn với tình huống thực tế: Xây dựng nội dung dựa trên các tình huống, sự cố hoặc thách thức thường gặp trong công việc, giúp nhân viên dễ dàng áp dụng kỹ năng được đào tạo ngay vào thực tiễn.

Giải pháp cho “Skill Decay”: Training Ngắt Quãng
Giải pháp cho “Skill Decay”: Training Ngắt Quãng

Lặp lại có giãn cách (Spaced Repetition)

Khác với việc “học dồn” trong thời gian ngắn, “Spaced Repetition” sử dụng các chuỗi ôn tập theo khoảng cách tăng dần (tuần → 3 tuần → 1 tháng). Yuan (2022) chứng minh phương pháp này có thể tăng gấp đôi hiệu quả ghi nhớ, giúp kiến thức chuyển từ trí nhớ ngắn hạn sang dài hạn.

Để thực hiện “Spaced Repetition”, doanh nghiệp hãy: 

  • Xây dựng lịch ôn tập có giãn cách: Sau buổi đào tạo chính, tổ chức mini-review theo chu kỳ (tuần 1, tuần 3, tháng 1…).

  • Giữ nội dung ngắn gọn: Mỗi lần ôn tập chỉ 5–10 phút, tập trung vào 2–3 ý chính.

  • Ứng dụng công nghệ nhắc nhở: Sử dụng email, LMS hoặc app nội bộ để gửi flashcard, quiz hoặc video ngắn đúng lịch.

  • Lồng ghép với công việc: Tạo tình huống gợi nhắc hoặc câu hỏi trước khi nhân viên thực hiện nhiệm vụ để củng cố kỹ năng ngay tại nơi làm việc.

Dự báo suy giảm kỹ năng - User Decision Aid

Mô hình “User Decision Aid” (UDA; Brouwers & Joung, 2024) à một công cụ khoa học được phát triển để dự báo mức độ suy giảm kỹ năng theo thời gian. UDA hoạt động bằng cách tạo ra biểu đồ “skill decay” cho từng nhiệm vụ, dựa trên dữ liệu thu được từ các bài test ngắn (5–10 phút) và đặc điểm của nhiệm vụ.


Thông qua biểu đồ này, doanh nghiệp có thể biết:

  • Sau bao lâu thì kỹ năng bắt đầu suy giảm đáng kể.

  • Tần suất đào tạo hoặc thực hành lại cần thiết để duy trì năng lực.

  • Nhân viên nào cần can thiệp sớm, ai có thể duy trì kỹ năng lâu hơn mà chưa cần đào tạo lại.


Để thực hiện “User Decision Aid”, doanh nghiệp hãy: 

  • Thực hiện bài test ngắn 5–10 phút lấy thông tin cho những kỹ năng đã đào tạo.

  • Nhập dữ liệu vào hệ thống và phân tích kết quả để xác định những thông tin nh: nhân viên nào cần refresher, ai cần thêm thực hành, ai duy trì tốt.

  • Gửi phản hồi cá nhân hóa để nhân viên chủ động cải thiện.

  • Cập nhật dữ liệu này vào hồ sơ năng lực và lộ trình phát triển nghề nghiệp.


Kết luận

Suy giảm kỹ năng là quy luật tự nhiên khó tránh, nhưng nếu hiểu rõ các yếu tố tác động, doanh nghiệp có thể chủ động xây dựng chương trình đào tạo và củng cố hiệu quả. Nhờ đó, nhân viên vừa duy trì năng lực, vừa thêm tự tin thích ứng, còn doanh nghiệp hạn chế chi phí tiềm ẩn và nuôi dưỡng đội ngũ bền vững.


Nguồn tham khảo


Bình luận

bottom of page