Công nghệ đã làm thay đổi hoàn toàn cách chúng ta làm việc, giao tiếp và xử lý thông tin. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích to lớn, sự phụ thuộc ngày càng tăng vào công nghệ đã dẫn đến một hiện tượng tiêu cực mang tên "Technostress". Đây không chỉ là vấn đề phổ biến trong các tổ chức hiện đại mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe nhân viên, hiệu suất làm việc và cả văn hóa doanh nghiệp.
Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về "Technostress" – từ khái niệm, nguyên nhân, tác động cho đến các chiến lược giải quyết mà lãnh đạo có thể áp dụng để giảm thiểu vấn đề này.
"Technostress" là gì?
"Technostress" là trạng thái căng thẳng tâm lý, thể chất và xã hội do việc sử dụng công nghệ không hiệu quả hoặc quá mức. Thuật ngữ này được giới thiệu lần đầu bởi Craig Brod vào năm 1984, và sau này được phát triển thêm bởi các nhà nghiên cứu như Marta Chiappetta (2017). Không chỉ dừng lại ở việc thiếu kỹ năng sử dụng công nghệ, Technostress còn bao gồm áp lực từ việc luôn phải kết nối, xử lý quá tải thông tin, và cảm giác mất kiểm soát khi sử dụng các công cụ kỹ thuật.
"Technostress" ảnh hưởng như thế nào?
"Technostress" đang ngày càng trở nên quan trọng vì nó tác động trực tiếp đến cả cá nhân và tổ chức. Dưới đây là những lý do chính:
Tác động đến sức khỏe nhân viên: Công nghệ có thể gây ra căng thẳng tâm lý, dẫn đến các triệu chứng như mất ngủ, lo âu, và thậm chí là trầm cảm. Việc ngồi làm việc với các thiết bị công nghệ quá lâu có thể gây ra các vấn đề về cơ xương khớp như đau lưng, mỏi mắt và đau cổ.
Giảm năng suất lao động: Nhân viên bị "Technostress" thường cảm thấy mệt mỏi và khó khăn trong việc tập trung, dẫn đến hiệu suất làm việc giảm sút. Họ có thể mất nhiều thời gian để xử lý các vấn đề kỹ thuật hoặc cảm thấy quá tải với các công cụ công nghệ phức tạp.
Gia tăng chi phí tổ chức: Tình trạng căng thẳng công nghệ kéo dài khiến nhiều nhân viên nghỉ việc, dẫn đến tăng chi phí tuyển dụng và đào tạo. Đồng thời, hiệu quả nhóm giảm sút cũng làm tổ chức mất đi lợi thế cạnh tranh.
Tác động đến văn hóa doanh nghiệp: "Technostress" có thể làm giảm sự hài lòng trong công việc và gây ra xung đột giữa các nhân viên. Một môi trường làm việc bị chi phối bởi căng thẳng công nghệ thường kém sáng tạo và khó thúc đẩy sự đổi mới.
Mâu thuẫn nội bộ: Khi một số nhân viên không nắm vững kỹ năng công nghệ, họ dễ xảy ra xung đột với đồng nghiệp hoặc bị gạt ra ngoài các dự án quan trọng.
Khả năng đổi mới giảm: "Technostress" làm giảm sự sáng tạo và khả năng tư duy chiến lược, điều này gây cản trở lớn đối với các tổ chức muốn đổi mới.
Các nhận biết hiện tượng Technostress
Nhận diện sớm "Technostress" là chìa khóa để giảm thiểu tác động của nó. Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến:
Cảm giác quá tải thông tin: Nhân viên thường cảm thấy mệt mỏi khi phải xử lý quá nhiều email, tin nhắn hoặc dữ liệu trong ngày.
Áp lực phải luôn kết nối: Họ cảm thấy bắt buộc phải phản hồi nhanh chóng mọi tin nhắn, ngay cả ngoài giờ làm việc.
Lo lắng khi sử dụng công nghệ: Một số nhân viên có thể cảm thấy căng thẳng hoặc thất vọng khi phải học cách sử dụng công cụ mới.
Giảm hiệu quả làm việc: Họ mất nhiều thời gian để làm quen với các phần mềm hoặc thiết bị phức tạp, dẫn đến hiệu suất làm việc thấp hơn.
Triệu chứng thể chất: Các vấn đề như đau đầu, đau cổ, và mỏi mắt thường xuất hiện ở những người sử dụng công nghệ quá mức.
Chiến lược hỗ trợ giải quyết vấn đề Technostress cho lãnh đạo
Lãnh đạo đóng vai trò then chốt trong việc giải quyết "Technostress" tại nơi làm việc. Dưới đây là các chiến lược hiệu quả:
Cung cấp đào tạo về công nghệ: Tổ chức các khóa đào tạo thường xuyên để giúp nhân viên làm quen với công cụ mới. Đảm bảo rằng mọi nhân viên đều có kỹ năng cơ bản để sử dụng công nghệ mà không cảm thấy quá tải.
Đơn giản hóa quy trình công nghệ: Lựa chọn các công cụ thân thiện với người dùng và tránh triển khai quá nhiều phần mềm cùng lúc. Hãy tối ưu hóa các quy trình làm việc để giảm thiểu thời gian và công sức của nhân viên.
Tạo chính sách cân bằng công việc - cuộc sống: Thiết lập các quy định rõ ràng, chẳng hạn như không gửi email sau giờ làm hoặc khuyến khích nhân viên tắt thông báo ngoài giờ làm việc. Điều này giúp họ tách biệt giữa công việc và cuộc sống cá nhân.
Khuyến khích nghỉ ngơi và thư giãn: Tổ chức các hoạt động như thiền, yoga, hoặc thể dục để giúp nhân viên giảm căng thẳng. Cung cấp không gian nghỉ ngơi tại văn phòng cũng là một cách hiệu quả.
Xây dựng môi trường hỗ trợ: Lãnh đạo cần khuyến khích nhân viên chia sẻ khó khăn liên quan đến công nghệ. Cung cấp các kênh hỗ trợ nhanh chóng như bộ phận IT để giải quyết vấn đề kỹ thuật kịp thời.
Kết luận
"Technostress" là một thách thức lớn trong môi trường làm việc hiện đại, nhưng hoàn toàn có thể giải quyết được với sự nhận thức và hỗ trợ phù hợp từ lãnh đạo. Bằng cách triển khai các chiến lược giảm thiểu "Technostress", tổ chức không chỉ bảo vệ sức khỏe nhân viên mà còn nâng cao hiệu quả làm việc và xây dựng một văn hóa doanh nghiệp tích cực. Đây chính là nền tảng để tổ chức phát triển bền vững trong kỷ nguyên số.
Nguồn tham khảo:
Chiappetta, M. (2017). The technostress: Definition, symptoms and risk prevention. Senses and Sciences, 4(1), 358–361. https://doi.org/10.14616/sands-2017-1-358361
Dragano, N., & Lunau, T. (2020). Technostress at work and mental health: Concepts and research results. Current Opinion in Psychiatry, 33(4), 407–413. https://doi.org/10.1097/YCO.0000000000000613
Kumar, P. S. (2024). Technostress: A comprehensive literature review on dimensions, impacts, and management strategies. Computers in Human Behavior Reports. https://doi.org/10.1016/j.chbr.2024.100475
La Torre, G. (2020). Technostress: How does it affect the productivity and life of an individual? Results of an observational study. Public Health, 185, 1–7. https://doi.org/10.1016/j.puhe.2020.09.013
La Torre, G., Esposito, A., Sciarra, I., & Chiappetta, M. (2019). Definition, symptoms and risk of techno-stress: A systematic review. International Archives of Occupational and Environmental Health, 92, 13–35. https://doi.org/10.1007/s00420-018-1352-1
WalkMe. (n.d.). What is technostress and how to manage it? Retrieved from https://www.walkme.com/blog/technostress/
Wellbeing in Your Office. (n.d.). What is technostress? Retrieved from https://wellbeinginyouroffice.com/what-is-technostress/
Comments