Overthinking, hay suy nghĩ quá mức, tại nơi làm việc là một vấn đề phổ biến có thể làm giảm năng suất, làm ảnh hưởng đến mối quan hệ và gây hại cho sức khỏe tinh thần nhân viên.
3 dạng overthinking cơ bản
Mind-reading (đọc tâm trí)
Lúc nào cũng suy nghĩ mọi người tận dụng mọi cơ hội nói điều tệ hại về mình đã gây ra dẫn đến nghi ngờ, tiêu cực với mọi người.
Rumination (nhai lại)
Bật nút "replay" tua đi tua lại những việc đã xảy ra với biểu hiện bản thân nhớ lại, nhắc lại, kể đi kể lại về điều đó.
Catastrophising (suy diễn thảm họa)
Từ một sự việc diễn ra hiện tại suy diễn thành hàng loạt những diễn tiến khác trong tương lai theo chiều hướng tiêu cực mà không có cơ sở, tất cả chỉ là tưởng tượng, giả định nhưng khiến bản thân hoang mang, bất an.
3 nguyên nhân cơ bản của overthinking
Tính cách
Do bị ảnh hưởng bởi giáo dục hay thói quen phản ứng trong gia đình khi đứng trước một sự việc. Ví dụ, khi con bị điểm kém, bà mẹ đi chợ tự dưng thất xấu hổ nghĩ mọi người xì xầm chuyện này, đang chê bai gia đình (mind-reading) dù đôi khi họ chỉ là đang 888 về cái mẫu đầm mới, hay lầm bầm đi lầm bầm lại chuyện con điểm kém này không ngớt (rumination), hay suy diễn con bị điểm kém rồi bà con cô bác chê cười, rồi lớn lên học hành cũng không ra sao, rồi không kiếm được việc, rồi đau bệnh không có thuốc chữa, rồi ai mà chịu lấy cho, ...(Catastrophising) trong khi giờ con mới 7 tuổi.
Có tổn thương tâm lý
Tâm lý lâm sàng chỉ ra overthinking cũng được xem là một dạng phòng vệ vô thức (defense) khi một cá nhân có tổn thương tâm lý nhưng chưa đủ sức mạnh để đương đầu sẽ có xu hướng tìm sự an toàn nhất thời bằng cách trốn vào overthinking.
Tự ti về bản thân
Sự tự ti này đến từ một sai lầm trong quá khứ, hiện tại hay cũng có thể do yếu tố bên ngoài tác động.
Làm thế nào để ngưng Overthinking?
Dịch vụ EAP
Nếu công ty anh chị có dịch vụ EAP 24/7, khi thấy bản thân hay đồng nghiệp có dấu hiệu Overthinking, hãy khuyến nghị liên hệ hotline dịch vụ này càng sớm càng tốt.
Trò chuyện
Trò chuyện với người tích cực, giàu năng lượng (không áp dụng cho dạng overthinking số 2- rumination vì cách này khiến cá nhân sẽ tiếp tục kể lể không thôi).
Chú tâm vào một hoạt động khác
Việc này giúp cá nhân bị gián đoạn những suy nghĩ quá mức trong hiện tại.
Mindfulness
Cũng là 1 dạng chú tâm vào hoạt động khác nhưng là tập trung sự chú tâm duy nhất vào hơi thở hay một âm thanh, sự vật nào đó thay vì chú tâm vào suy nghĩ rối rắm hiện tại.
Viết ra những điều suy nghĩ quá mức
Lưu ý viết ra một mạch và quy định bản thân viết ra trong 1 thời gian ngắn nhất định, sau khi viết xong sẽ lập tức rời đi làm việc khác. Một ứng dụng hỗ trợ viết giải tỏa suy nghĩ, cảm xúc có tên The Most Dangerous Writing.
NCS, Tiến sĩ Tâm lý lâm sàng Thi Phan
Comments